Het gedachte-experiment van de autonome zelfrijdende auto
Het idee is dat een zelfsturende auto zelfstandig transport aan zou kunnen bieden, en daar geld aan zou kunnen verdienen. Terwijl de auto zelf helemaal geen behoefte aan geld heeft. Zo’n auto kan zelfstandig alle diensten inkopen die hij nodig heeft: energie, reiniging en onderhoud. De winst zou geïnvesteerd kunnen worden in de groei van het netwerk. Bijvoorbeeld om transport in een stad veel goedkoper te maken.
Een vloot van zulke auto’s heeft uitsluitend geld nodig om de operationele kosten te dekken, voor de ingekochte diensten en om het netwerk groot genoeg te laten groeien. Als het netwerk volgroeid is en de diensten meer en meer vervangen worden door andere autonome machines worden die kosten zelfs nog lager. Autonome assets hebben zelf namelijk geen behoefte aan winst.
Vervolgens zou een vloot van dergelijke auto’s – naast het transport – bijvoorbeeld de energielevering in een stad voor zijn rekening kunnen nemen, waardoor de distributie van energie ook weer goedkoper kan worden. Dit zou mogelijk zijn met behulp van de ‘artificial leaf’, waar Delft, Leiden en MIT aan werken. Dit is een technologie die de gratis en overal aanwezige ruwe energie van de zon met een beetje water of CO2 omzet in Waterstof of Methanol.
Zo zou een ecosysteem ontstaan van machines die interacteren met andere machines waarbij transport en energie in een gebied vele malen goedkoper of zelfs nagenoeg gratis worden.
Innovatie zonder winstbejag mogelijk maken
Mooie ideeën, dat zeker. En de techniek zal het struikelblok vast niet zijn. Maar hoe komen we tot een situatie waarin iets anders dan winstbejag innovatie gaat drijven? Ik vroeg Jan-Peter hoe dergelijke scenario’s ooit voldoende momentum en investeringen zou kunnen krijgen om werkelijkheid te worden.
Hij legt uit dat we typisch aan bedrijven of organisaties denken, die in zo’n systeem moeten investeren. En we vergeten daarbij de klanten, een veel grotere groep. JP: “Wat je kunt doen is het gesprek voeren met deze klanten op het niveau dat ze kennen. Het gesprek begint dan simpelweg met de vraag: ‘wil je het goedkoper?’
De auto is een ding, en die wil zelf geen geld, want die heeft helemaal geen behoefte aan geld. Winstgevendheid is dus een non-issue. Dus de gedachte die we gebruiken voor de crowdfunding campagne onder de klanten in het gedachte-experiment is: ‘Wil je in de nabije toekomst 4,7 keer minder geld [red.: zie video, ‘Autonome zelfsturende auto’s’, hierboven] uitgeven voor transport?’
We vragen dus: zou je willen investeren om vanaf nu voor altijd bijna vijf keer minder te betalen voor je transport? En de rest van de mensen in jouw stad ook. Je wordt geen eigenaar, maar je zorgt er wel voor dat zo’n systeem kan starten. De auto’s zorgen er zelf voor dat het systeem groeit.”